راهنمای کامل انتخاب و نصب سنسور فشار در سیستم‌های هیدرولیک
مقدمه
در سیستم‌های هیدرولیک مدرن، سنجش دقیق فشار نه‌تنها به افزایش ایمنی و بازدهی کمک می‌کند، بلکه مانع خرابی‌های پرهزینه تجهیزات میشود. انتخاب و نصب صحیح سنسور فشار (Pressure Sensor or Transmitter) ضامن عملکرد بهینه، حفاظت از اجزا و کنترل دقیق فرآیند خواهد بود. در این مقاله با اهمیت، انواع، معیارهای انتخاب، نحوه نصب و نکات کلیدی مرتبط با سنسورهای فشار هیدرولیک آشنا می‌شویم.
۱. اهمیت سنسور فشار در سیستم هیدرولیک
افزایش ایمنی عملیاتی: پیشگیری از افزایش ناگهانی فشار و حفاظت از اپراتور و تجهیزات.
کنترل دقیق فرآیند: سنسور فشار قابلیت ارسال سیگنال به واحد کنترل (PLC یا HMI) را دارد و موجب تنظیم اتوماتیک شیرها و پمپ‌ها میشود.
عیب‌یابی سریع و پیشگیری از خرابی: ثبت لحظه‌ای فشار و تحلیل داده، امکان تشخیص سریع نشتی، خرابی پمپ، یا گرفتگی مسیر را می‌دهد.
صرفه‌جویی در هزینه نگهداری: پیش‌بینی و شناسایی مشکلات، باعث کاهش توقف خطوط و هزینه تعمیرات خواهد شد.
۲. انواع سنسور فشار هیدرولیک و کاربردهای آنها
سنسور فشار آنالوگ (Analog Pressure Sensor)
خروجی غالباً به‌صورت ولتاژ (V) یا جریان (mA).
مناسب برای کنترل صنعتی و مانیتورینگ دائم.
سنسور فشار دیجیتال (Digital Pressure Sensor)
نمایشگر عددی داخلی و خروجی سیگنال دیجیتال.
مناسب برای نمایش بصری فشار، نصب ساده، کاربرد در خطوط تولید کوچک یا نیمه‌خودکار.
سوئیچ فشار (Pressure Switch)
تعیین یک یا چند نقطه قطع و وصل (Setpoint).
کاربرد در حفاظت تجهیزات و کنترل اضطراری.
ترانسمیتر فشار (Pressure Transmitter)
انتقال اطلاعات فشار به فواصل دورتر (اتاق کنترل، تاسیسات بزرگ).
مناسب پروژه‌های صنعتی پیشرفته و اتوماسیون گسترده.
۳. مهم‌ترین معیارهای انتخاب سنسور فشار مناسب برای سیستم هیدرولیک
محدوده اندازه‌گیری فشار (Pressure Range)
بازه‌ی کاری سنسور باید کمی بیشتر از حداکثر فشار کاری سیستم انتخاب شود (معمولاً ۲۰٪ بالاتر).
دقت سنسور
دقت مناسب با توجه به حساسیت فرآیند (برای کنترل دقیق و میکروپروسسینگ دقت بالاتر نیاز است).
سازگاری با سیال هیدرولیک
جنس دیافراگم و بدنه باید نسبت به روغن هیدرولیک و ذرات احتمالی مقاوم باشد (اغلب فولاد ضد زنگ یا برنج).
خروجی الکتریکی موردنیاز
هماهنگی با تجهیزات کنترلی (۴-۲۰mA، ۰-۱۰V، RS485 و غیره).
دما و شرایط محیطی
بازه دمای قابل تحمل سنسور؛ توجه به شرایط محیط‌های آلوده یا مرطوب.
استاندارد IP محافظت (در برابر آب و گرد و غبار)
برای محیط‌های صنعتی، حداقل IP65 یا بالاتر پیشنهاد میشود.
سایز و نوع اتصال
سایز رزوه (مثلا 1/4 اینچ BSP یا NPT)، محل نصب، نیاز به اتصالات خاص (Adapter یا Tee).
۴. مراحل نصب صحیح سنسور فشار در سیستم هیدرولیک
گام به گام
۱) انتخاب محل مناسب نصب
نزدیک‌ترین نقطه به خروجی پمپ یا تجهیز مورد نظر.
دور از منابع لرزش و ضربه مستقیم فشار.
در دسترس برای تعمیر و تعویض ساده.
۲) آماده‌سازی سیستم
خاموش کردن پمپ و قطع کامل مدار فشار.
اطمینان از عدم وجود فشار در لوله (باز کردن شیر تخلیه یا استفاده از ابزارهای مخصوص).
۳) نصب سنسور
استفاده از نوار تفلون یا اورینگ برای آب‌بندی مناسب رزوه.
بستن سنسور با آچار مناسب (بدون اعمال گشتاور بیش از حد که منجر به آسیب شود).
توجه به راستای نصب و عدم خم شدن یا تنش در کابل ورودی/خروجی.
۴) اتصال کابل یا سوکت الکتریکی
استفاده از کابل استاندارد و متراژ کوتاه تا کنترلر.
محافظت از کابل در مقابل ضربه، آب و حرارت.
۵) راه‌اندازی و کالیبراسیون اولیه
روشن کردن سیستم و بررسی نشتی یا خطاهای سنسور.
کالیبره کردن در صورت لزوم (مطابق دفترچه راهنما یا استاندارد تولیدکننده).
۵. نکات کلیدی نصب و نگهداری سنسور فشار هیدرولیک
سنسور را دور از محل‌های شوک فشار شدید (مثلا خروجی مستقیم پمپ در زمان استارت) نصب کنید.
به لرزش و ارتعاشات توجه کنید، سنسور را روی پایه محکمی قرار دهید یا از دمپر (Damper) استفاده کنید.
هر چند ماه یک‌بار، پس از خاموش کردن سیستم، سنسور را از بابت نشتی و صحت عملکرد بررسی نمایید.
در صورت بروز خطا، ابتدا مسیر برق و اتصال، سپس سیال و تمیزی سطح دیافراگم بررسی شود.
اگر در محیط‌های خورنده یا رطوبت بالا فعالیت دارید، سنسورهای با استاندارد حفاظتی بالاتر انتخاب کنید.