توصیه‌های ایمنی حین کار با سیستم هیدرولیک
مقدمه
سیستم‌های هیدرولیک به دلیل فشار بالا و قطعات متحرک، اگر نکات ایمنی رعایت نشود، می‌توانند بسیار خطرناک باشند. رعایت استانداردهای ایمنی نه‌تنها از جان پرسنل حفاظت می‌کند، بلکه عمر دستگاه‌ها را نیز افزایش می‌دهد و جلوی زیان‌های مالی را می‌گیرد.
در این مقاله، مهم‌ترین توصیه‌ها و اصول ایمنی حین کار، سرویس و عیب‌یابی سیستم‌های هیدرولیک صنعتی را به‌صورت کامل برایتان آورده‌ایم.
۱. آموزش و آگاهی اولین شرط ایمنی
تنها افراد آموزش‌دیده حق کار یا سرویس سیستم‌های هیدرولیک را دارند.
کارکنان باید با دستورالعمل سازنده، نقشه مدار، و نحوه عملکرد دستگاه آشنایی کافی داشته باشند.
برگزاری کلاس‌های ایمنی و بروزرسانی سالانه توصیه می‌شود.
۲. همیشه فشار سیستم را قبل از کار تخلیه کنید
قبل از هر اقدام سرویس یا باز کردن هر بخش (مثلاً تعویض فیلتر یا شلنگ)، فشار سیستم باید به صفر برسد.
باز نشدن پیچ‌ها یا شیلنگ‌های پرفشار در حالت فعال بسیار خطرناک است (امکان پاشش شدید روغن و جراحت وجود دارد).
۳. محافظت از بدن و چشم‌ها
همیشه از عینک ایمنی مقاوم در برابر ضربه و دستکش مخصوص استفاده کنید.
در صورت کار زیر دستگاه یا نزدیکی شلنگ‌ها، محافظ گوش و کلاه ایمنی هم پیشنهاد می‌شود.
لباس‌های گشاد، انگشتر و آویز باید هنگام کار از دست خارج شود.
۴. کنترل نشتی و انفجار شلنگ
شیلنگ‌ها و اتصالات را روزانه از لحاظ نشتی، ترک‌خوردگی، پارگی یا ساییدگی بررسی کنید.
تعویض به‌موقع شلنگ‌ها طبق توصیه سازنده ضروری است (حتی در صورت نداشتن نشانه ظاهری).
هیچ‌وقت نشتی روغن را با دست امتحان نکنید؛ روغن تحت فشار حتی می‌تواند به زیر پوست نفوذ کند و آسیب جدی بزند.
۵. هنگام راه‌اندازی و توقف دستگاه
مطمئن شوید همه قطعات به‌درستی نصب شده‌اند و هیچ ابزاری در مدار یا اطراف قطعات متحرک جا نگذاشته‌اید.
از سلامت سوئیچ‌ها و کلید اضطراری اطمینان حاصل کنید.
قبل از خروج از محل، دستگاه باید در وضعیت خاموش یا ایمن باشد.
۶. روغن هیدرولیک؛ سلامت، نشتی و تماس پوستی
هنگام تخلیه یا افزودن روغن جدید، از دستکش و ظروف استاندارد استفاده کنید.
روغن کهنه می‌تواند آلوده به مواد شیمیایی مضر و سمی باشد؛ تماس طولانی با پوست پرهیز شود.
هرگونه نشتی و روغن‌ریزی سریعاً پاک‌سازی و سطح زمین خشک شود (جلوگیری از لیز خوردن).
۷. رعایت فاصله از قطعات متحرک
هنگام روشن بودن دستگاه از نزدیکی به محورها، چرخ‌دنده‌ها و شفت‌های متحرک خودداری کنید.
هرگز سعی نکنید با دست اشیا افتاده نزدیک قطعات متحرک را بردارید؛ ابتدا دستگاه را خاموش کنید.
۸. استفاده از ابزار استاندارد و تجهیزات ایمنی
تعمیر یا بازکردن اجزای هیدرولیک فقط با ابزار سالم و مطابق استاندارد سازنده انجام شود.
استفاده از شیلنگ، اتصالات، و قطعات غیر استاندارد (بازار آزاد و بی‌هویت) موجب حادثه خواهد شد.
۹. هشدار در مورد حرارت و آتش‌سوزی
روغن هیدرولیک قابل اشتعال است: منابع حرارتی (جوشکاری، سیگار، لامپ پرحرارت) باید دور از دستگاه باشد.
جهت خاموش کردن آتش احتمالی روغن، کپسول پودر خشک مخصوص در نزدیکی محل نگهداری شود.
۱۰. علائم هشدار و برچسب‌های ایمنی
برچسب‌های هشدار، نوشته‌های ایمنی و دستورالعمل سریع باید روی تابلوها و دستگاه‌ها نصب و خوانا باشد.
هیچ برچسب یا پوشش ایمنی را از روی دستگاه حذف نکنید.
جمع‌بندی و اقدامات اضطراری
کوچک‌ترین آسیب یا نشتی را سریعاً به سرپرست فنی یا اپراتور خبره اطلاع دهید.
هرگاه حادثه‌ای اتفاق افتاد (بریده شدن شیلنگ، تماس روغن با بدن، برق‌گرفتگی)، سریعا سیستم را خاموش و اقدامات اولیه امدادرسانی را طبق پروتکل محل انجام دهید.
دفترچه راهنمای تولیدکننده و شماره تماس خدمات فنی همیشه در دسترس پرسنل باشد.