🧭  عیب‌یابی پمپ‌های هیدرولیک: از کاویتاسیون تا افت دبی

🩵 مقدمه

پمپ هیدرولیک قلب سیستم هیدرولیک است؛ هر اختلال در عملکرد آن می‌تواند کل مدار را از کار بیندازد. در محیط‌های صنعتی، تشخیص سریع علائم خرابی پمپ نه‌تنها از توقف تولید جلوگیری می‌کند، بلکه هزینه‌های اضافه برای تعمیر یا تعویض را نیز کاهش می‌دهد.

در این مقاله به‌صورت گام‌به‌گام فرآیند عیب‌یابی پمپ‌های هیدرولیک، از علائم اولیه تا بررسی دقیق علت‌های فنی و راه‌حل‌های عملی خواهیم پرداخت.

⚙️ بخش ۱: علائم رایج خرابی پمپ‌های هیدرولیک

1. افزایش سروصدا و لرزش غیرعادی

   سروصدا معمولاً ناشی از ورود هوا، کاویتاسیون یا ساییدگی قطعات داخلی پمپ است. صدای تق‌تق یا سوت شدید معمولاً نشانه‌ی وجود هوا در خط مکش است.

2. افت فشار یا دبی خروجی

   هنگامی که دبی خروجی کم یا فشار خروجی پایین‌تر از حد انتظار است، ممکن است آب‌بندی داخلی یا اجزای مکانیکی فرسوده باشند.

3. نشتی روغن از بدنه یا محور پمپ

   نشتی‌ها معمولاً از خرابی آب‌بند، اورینگ یا شفت‌سیل ناشی می‌شوند. بررسی کیفیت و سازگاری مواد آب‌بند (NBR/Viton) اهمیت دارد.

4. افزایش دمای روغن و کاهش ویسکوزیته

   دمای بالا سبب کاهش مقاومت روغن و سایش سریع قطعات می‌شود. این وضعیت اغلب به دلیل گرفتگی فیلتر مکش یا نقص در سیستم خنک‌کاری است.

💨 بخش ۲: کاویتاسیون — دشمن پنهان پمپ

کاویتاسیون حالتی است که در آن فشار روغن در نقطه‌ای از مدار به کمتر از فشار بخار آن می‌رسد و حباب‌های بخار تشکیل می‌شود. انفجار این حباب‌ها روی سطح فلزی پمپ موجب تخریب و فرسایش می‌گردد.

🔍 علائم کاویتاسیون:

• صدای ممتد و خشن شبیه سوختن یا جوشیدن روغن

• لرزش زیاد در بدنه پمپ

• کاهش دبی و بازده

• وجود حباب و کف در مخزن روغن

🧩 علت‌های اصلی:

• گرفتگی فیلتر مکش یا لوله ورودی

• ارتفاع زیاد مخزن نسبت به پمپ

• ویسکوزیته بیش از حد کم روغن

• نشتی در اتصالات خط مکش

🛠 راه‌حل:

1. بررسی تمیزی فیلتر و لوله مکش

2. کوتاه‌کردن مسیر مکش و حذف زانویی‌های زیاد

3. انتخاب روغن با ویسکوزیته مناسب طبق توصیه‌ی سازنده پمپ

4. بررسی آب‌بندی تمام اتصالات مکش

🔧 بخش ۳: افت دبی و فشار — دلایل و تست‌ها

وقتی در مدار فشار کافی ایجاد نمی‌شود یا پمپ خروجی لازم را نمی‌دهد، بررسی موارد زیر بسیار مهم است:

🔹 علل مکانیکی:

• سایش پیستون‌ها یا دنده‌ها

• شکست فنر برگشت داخل پمپ

• آسیب به سوپاپ کنترل جریان

• روغن نامناسب یا بیش از حد رقیق

🔹 تست‌های سریع:

1. تست گیج فشار: نصب گیج در خروجی پمپ برای مشاهده فشار واقعی.

2. تست دبی با فلو‌متر: اگر خروجی کمتر از حد استاندارد است، احتمال سایش داخلی بالاست.

3. تست دمای روغن: دمای بالای ۶۰ درجه نشانه‌ی کاهش ویسکوزیته و سایش زیاد است.

🧰 بخش ۴: نشتی‌ها و خرابی آب‌بندها

نشتی روغن علاوه بر هدررفت، خطر آتش‌سوزی و آلودگی زیست‌محیطی دارد.

برای جلوگیری از آن باید دوره‌ای وضعیت آب‌بندها، اورینگ‌ها و شفت‌سیل‌ها بررسی شود.

✅ توصیه‌های نگهداری:

• استفاده از آب‌بند Viton برای دمای بالا و روغن‌های صنعتی سنگین

• تعویض دوره‌ای اورینگ‌های خط مکش

• بررسی تراز شفت و کوپلینگ پمپ

• پاک‌سازی سطح بدنه و رزوه‌های اتصالات

🧪 بخش ۵: چگونه از خرابی‌های مجدد جلوگیری کنیم؟

1. تعویض روغن طبق ساعات کاری استاندارد (هر 2000 ساعت)

2. کنترل فیلترها و نشتی‌ها در سرویس هفتگی

3. نصب گیج فشار دائمی روی پورت خروجی

4. حفظ کد پاکیزگی ISO 4406 با فیلتر مناسب

5. کنترل سیستم خنک‌کاری روغن

6. ثبت تاریخ سرویس در دفتر نگهداری یا نرم‌افزار مانیتورینگ

📞 بخش ۶: مشاوره و انتخاب پمپ جایگزین

اگر پمپ شما دچار افت عملکرد یا خرابی مکرر شده، کارشناسان پرشین هیدرولیک آماده‌اند تا بر اساس دبی، فشار و نوع مدار شما، پمپ جایگزین دقیق و اقتصادی پیشنهاد دهند.

🔹 برای دریافت مشاوره تخصصی یا خرید پمپ‌های جدید، به دسته‌ی زیر مراجعه کنید:

👉 پمپ‌های هیدرولیک

💎 جمع‌بندی

عیب‌یابی پمپ هیدرولیک نیاز به دقت، تجربه و شناخت اصولی عملکرد مدار دارد. با رعایت نکات گفته‌شده، عمر سیستم افزایش یافته و توقف خط تولید به حداقل می‌رسد.

هر صدای غیرعادی یا افت فشار، پیامی‌ست از درون مدار که اگر درست شنیده شود، از خرابی بزرگ جلوگیری می‌کند.