چک‌لیست نگهداری ماهانه سیستم‌های هیدرولیک

چگونه از خرابی، افت راندمان و هزینه‌های سنگین جلوگیری کنیم؟

سیستم‌های هیدرولیک قلب تپنده‌ی بسیاری از ماشین‌آلات صنعتی هستند؛ از پرس‌های سنگین و خطوط تولید گرفته تا ماشین‌آلات راهسازی. با وجود عمر بالای قطعات، بیشتر خرابی‌ها نه به دلیل طراحی ضعیف بلکه به‌خاطر بی‌توجهی به سرویس و نگهداری دوره‌ای اتفاق می‌افتد.

این چک‌لیست ماهانه به شما کمک می‌کند تا در کمتر از ۳۰ دقیقه، وضعیت سلامت سیستم خود را بررسی کرده و از خسارات چندمیلیونی جلوگیری نمایید.

۱. بررسی سطح و رنگ روغن

• سطح روغن باید همیشه حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر بالاتر از لوله مکش پمپ باشد.

• رنگ روغن را چک کنید: شفاف و طلایی روشن نشانه سلامت است؛ تیره یا شیری بودن یعنی آلودگی، اکسید شدن یا نفوذ هوا و آب.

• در صورت تغییر رنگ یا بوی سوختگی، روغن را تعویض و فیلترها را بازبینی کنید.

🔹 ابزار پیشنهادی: روغن‌نما یا گیج سطح روغن (قابل مشاهده در بخش محصولات سایت PHKH)

۲. کنترل نشتی‌ها

• قسمت‌های اتصال شیلنگ، فیتینگ، شیر و جک‌ها را با دستمال خشک بررسی کنید.

• نشتی حتی در حد لکه‌های کم‌رنگ، باید فوراً تعمیر شود؛

زیرا افت فشار و کاهش راندمان کل سیستم را در پی دارد.

• از سفت کردن بیش‌ازحد اتصالات خودداری کنید، چون باعث ترک رزوه و نشتی شدیدتر می‌شود.

۳. بررسی فیلترها

• فیلتر مکش و فیلتر برگشت را از لحاظ گرفتگی یا آلودگی بررسی کنید.

• در سیستم‌های سنگین، بهتر است هر سه ماه فیلتر را تعویض کنید.

• تعویض فیلتر هزینه کمی دارد، اما از تخریب پمپ و شیر جلوگیری می‌کند.

۴. اندازه‌گیری فشار کاری سیستم

• فشار خروجی پمپ را با مانومتر بررسی کنید.

• اگر فشار کمتر از حد نرمال است ولی بار مکانیکی تغییری نکرده، احتمالاً نشتی داخلی در پمپ یا شیر کنترل دارید.

• در صورت افزایش غیرعادی فشار، بررسی کنید آیا شیر فشارشکن تنظیم شده است یا در حالت گیر کرده.

🔹 ابزار موردنیاز: مانومتر تست فشار هیدرولیک (در دسته ابزار اندازه‌گیری PHKH)

۵. کنترل دمای روغن و سیستم خنک‌کاری

• دمای مجاز روغن در بیشتر سیستم‌ها بین ۴۵ تا ۵۵ درجه سانتی‌گراد است.

• اگر دما بالاتر می‌رود:

  1. سطح روغن کم است

  2. مبدل حرارتی عملکرد ضعیفی دارد

  3. فیلترها گرفته‌اند

• تمیز کردن پره‌های مبدل حرارتی و بررسی جریان هوای فن را فراموش نکنید.

🔹 راهکار: در صورت نیاز، مبدل حرارتی مناسب سیستم خود را از بخش مبدل‌های حرارتی پرشین هیدرولیک بررسی کنید.

۶. لرزش و صدای غیرعادی پمپ

• لرزش، کف کردن یا صدای «غرغر» هنگام کار نشانه کاویتاسیون (وجود حباب هوا در روغن) است.

• دلایل: مکش ناقص، پایین بودن سطح روغن، گرفتگی فیلتر یا شیلنگ مکش، یا نشتی هوا در اتصالات.

• اگر لرزش با افزایش دما همراه بود، حتماً پمپ را خاموش کنید و مدار را بازبینی نمایید.

۷. بررسی عملکرد شیرآلات

• شیر فشارشکن، یک‌طرفه و کنترل جهت را یک‌به‌یک فعال کنید تا از گیر نکردن قرقره و سلامت فنر اطمینان یابید.

• هرگونه تأخیر در برگشت قرقره یا سختی حرکت، نشانه وجود ذرات در روغن است.

• در صورت نیاز از اسپری پاک‌کن مخصوص هیدرولیک استفاده کنید.

۸. تست عملکرد جک‌ها و نشت داخلی

• پس از قطع فرمان، اگر جک به‌تدریج حرکت می‌کند (افت فشار)، نشتی داخلی در اورینگ یا شیر کنترل دارید.

• به‌صورت دستی مقدار حرکت را در بازه زمانی ۵ دقیقه اندازه‌گیری و ثبت کنید.

۹. بررسی اتصالات الکتریکی و پرشر سوئیچ

• سوکت‌ها و سیم‌های تغذیه پمپ، پرشر سوئیچ و شیر برقی را از نظر پوسیدگی یا لق بودن چک کنید.

• در صورت نیاز با اسپری تمیزکننده الکترونیکی (Contact Cleaner) جرم‌گیری کنید.

• فشار سوئیچ را با فشار واقعی مانومتر تطبیق دهید.

🔹 نمونه واقعی در سایت: پرشر سوئیچ هیدرولیک PHKH

۱۰. تمیزی محیط و سیستم

• گردوغبار اطراف یونیت، درپوش باک، شیلنگ‌ها و حتی روی فیلترها دشمن اصلی سیستم هستند.

• با یک دستمال مرطوب و تمیز، سطح یونیت را از آلودگی پاک کنید تا ذرات وارد روغن نشوند.

۱۱. ثبت نتایج در دفتر نگهداری

• هر بازدید را در دفتر روزانه ثبت کنید: تاریخ، فشار، دمای روغن، وضعیت فیلتر، نشتی‌ها.

• با این کار می‌توانید روند تغییر رفتار سیستم را قبل از خرابی تشخیص دهید.

✅ چک‌لیست قابل چاپ (خلاصه سریع)

نتیجه‌گیری

نگهداری منظم سیستم‌های هیدرولیک تنها چند دقیقه زمان می‌برد، اما از روزها توقف خط تولید جلوگیری می‌کند. اجرای این چک‌لیست ماهانه باعث افزایش عمر پمپ‌ها، حفظ راندمان، کاهش مصرف انرژی و آرامش خاطر اپراتورهای شما می‌شود.