شیرآلات هیدرولیک: نقش، انواع و نکات نصب
مقدمه
شیرآلات هیدرولیک یکی از کلیدی‌ترین اجزای سیستم‌های هیدرولیک هستند که وظیفه کنترل جریان و فشار روغن هیدرولیک را بر عهده دارند. بدون عملکرد صحیح این شیرها، کنترل حرکات جک‌ها، موتورهای هیدرولیک و سایر عملگرها عملاً غیرممکن خواهد بود. شناخت انواع شیرآلات، کارکرد و روش نصب صحیح آن‌ها نقش مهمی در بهبود کارایی و افزایش طول عمر سیستم دارد.
نقش شیرآلات هیدرولیک
کنترل مسیر جریان روغن (باز یا بسته کردن و تغییر مسیر)
تنظیم فشار سیستم جهت جلوگیری از آسیب به قطعات
کنترل دبی برای تنظیم سرعت عملگرها
ایمنی و حفاظت با جلوگیری از برگشت ناخواسته سیال یا افزایش فشار بیش از حد
انواع شیرآلات هیدرولیک
1. شیرهای کنترل جهت (Directional Control Valves)
کارکرد: هدایت جریان به مسیر مورد نظر
انواع: دستی، سلونوئیدی، هیدرولیکی
کاربرد: کنترل حرکت جک یا موتور در جهت رفت و برگشت
2. شیرهای فشارشکن (Pressure Relief Valves)
کارکرد: تنظیم حداکثر فشار سیستم
مزیت: جلوگیری از ترکیدگی شیلنگ و آسیب پمپ
3. شیرهای چک (Check Valves)
کارکرد: اجازه عبور جریان فقط در یک جهت
کاربرد: حفظ فشار در بخشی از مدار
4. شیرهای کنترل دبی (Flow Control Valves)
کارکرد: کنترل سرعت حرکت عملگرها
انواع: یک‌طرفه، دو‌طرفه، قابل تنظیم
5. شیرهای پروپورشنال و سروو
کارکرد: کنترل دقیق فشار، دبی و جهت به صورت الکترونیکی
کاربرد: ماشین‌آلات CNC، سیستم‌های پیشرفته هیدرولیک
نکات مهم در انتخاب شیر هیدرولیک
ظرفیت دبی مناسب با توجه به نیاز سیستم
تحمل فشار کاری متناسب با پمپ و عملگرها
جنس بدنه و مقاومت در برابر خوردگی
نوع تحریک (دستی، برقی، هیدرولیکی)
سازگاری با نوع سیال و دمای کاری
نکات نصب شیرآلات هیدرولیک
آماده‌سازی و جانمایی
تمیز بودن کامل لوله‌ها و اتصالات قبل از نصب
جانمایی در محل دسترس برای تعمیر و سرویس
فرآیند نصب
استفاده از اورینگ و آب‌بندی مناسب
بستن پیچ‌ها با گشتاور توصیه‌شده سازنده
تطبیق جهت نصب با نقشه هیدرولیک
پس از نصب
تست عملکرد در فشار پایین، سپس بالا
بررسی نشتی در اتصالات
اطمینان از عملکرد صحیح در شرایط بار کامل
نکات نگهداری
بازبینی دوره‌ای فشار عملکرد
تمیز کردن یا تعویض فیلترها برای جلوگیری از گرفتگی
روانکاری بخش‌های مکانیکی (در شیرهای دستی)
بررسی سیم‌کشی و کویل‌ها در شیرهای برقی